Inleiding: Het opgeblazen bestuur (2007)
Wat weten we eigenlijk van de provincies? Dit boek schetst een verrassend beeld van een bestuurslaag die voor de meeste mensen een grote onbekende is.
Het provinciaal bestuur in Nederland is onherkenbaar en onzichtbaar. Dat blijkt onder meer uit de lage opkomst bij provinciale verkiezingen. In het boek betoog ik dat de provincie wel degelijk aandacht verdient. Bij nadere beschouwing zien we een bestuurslaag die zijn bestaansrecht probeert te rechtvaardigen door zich belangrijk te maken, met bestuurders en politici die zich willen profileren, onnodig en zelfs onzinnig beleid, alles in de hoop de kiezers voor zich te winnen.
Opgeblazen bestuur, dat is de analyse die in dit boek van de provincies wordt gegeven. Aan de vooravond van de Provinciale Statenverkiezingen neem ik stelling in de discussie over de toekomst van het middenbestuur, recent weer opgelaaid met de plannen voor een nieuw Randstadbestuur. Niet zozeer de bestuurlijke structuur zou ter discussie moeten staan, maar vooral de provinciale bestuurscultuur. In het boek laat ik zien hoe de provincies tot nu toe hebben weten te overleven en stel ik de vraag of dat zo moet blijven.
Het boek is niet meer in de handel, maar wel nog in beperkte mate bij mij te verkrijgen.
K. Peters, Het opgeblazen bestuur. Een kritische kijk op de provincie, Uitgeverij Boom, 2007, ISBN 978 90 8 506 4 008.
Debat en optredens
Na de publiciteit rondom het verschijnen van het boek en de verkiezingen van maart 2007 is de discussie lange tijd niet gestopt. In veel provincies heb ik de kans gekregen mijn verhaal te komen toelichten, en de discussie erover aan te gaan met ambtenaren, Statenleden en bestuurders. In 2008 stelden Provinciale Staten van Drenthe een commissie in die zich moest buigen over over taken, positie en prioriteiten van het provinciebestuur. Het werk van de commissie werd afgesloten met een symposium op 14 mei, waar ik als spreker optrad.
Sinds 2007 ben ik ook bij diverse politieke partijen op bezoek geweest, bijvoorbeeld tijdens bijeenkomsten van provinciale politici van de SP en de PvdA, om daar het debat te voeren. Dat soort gesprekken levert veel op, heb ik gemerkt, omdat er dan ruimte is voor daadwerkelijke uitwisseling van ervaringen, feiten en beelden.
Overzicht optredens rondom verschijnen boek in voorjaar 2007
Reacties
Besprekingen en recensies
Interviews
In de dagen voor de provinciale verkiezingen van 2007 verschenen er diverse interviews in de dagbladen:
op 3 maart was het NRC Handelsblad, in de rubriek "De stelling van": De stelling van Klaartje Peters.pdf
Op 2 maart publiceerde het Algemeen Dagblad een interview: Provincies-Dikdoenerij.pdf.
In het Brabants Dagblad stond ook een interview, op 27 februari, onder de titel Veel windbuilerigheid bij provincies.pdf. Een dag later, op 28 februari, reageerde gedeputeerde en CDA-lijsttrekker Paul Rüpp kritisch op het interview (en mijn boek): Noord-Brabant is al aan het sonjabakkeren.pdf. De PvdA-lijsttrekker, die 2 dagen later reageert, is het niet met hem eens (en ook niet met mij overigens), maar begint zijn stuk met "Klaartje Peters is een slimme onderzoekster...", zie de website van het Brabants Dagblad voor meer!
In het PvdA-blad Lokaal Bestuur (maart 2007) verscheen een interview.
Eerder zijn er interviews verschenen in Dagblad de Pers (5 februari) en Trouw (6 februari).
Overige reacties
Later krijgt de staatssecretaris gelegenheid om alle vragen te beantwoorden. Ze komt kort terug op Van Raaks vraag en zegt: "Ik heb het boek van Klaartje Peters al gelezen voordat ik aantrad in deze functie". Dat moet zijn geweest toen ze nog burgemeester was van de gemeente Hof van Twente en in die functie veel te maken had met de provincie. Ben benieuwd wat ze ervan vond.
Op 14 juni reageert het Interprovinciaal Overleg bij monde van directeur Ruimtelijke Ordening Jan Ploeger op mijn kritiek in de Volkskrant (VK-Rijke provincies strooien onbezonnen met geld.pdf) met een ingezonden stuk, zie: VK-Kritiek op provincies is ongefundeerd.pdf.
Diverse provinciale politici en bestuurders reageren in hun weblogs. Ik kan ze niet allemaal bijhouden natuurlijk, maar ik noem er enkele: PvdA-gedeputeerde Dick Buursink van Overijssel vindt dat provincies wel degelijk veel aandacht en geld aan de steden besteden. In Brabant wordt mijn kritiek op het natuurbeleid en de zorg voor de ruimte gedeeld door PvdA-statenlid Wijnands, althans voor zover het Brabant betreft.
De opstellers van het Gelderse coalitieakkoord reageren op de website van de provincie op mijn kritische artikel in de Volkskrant (Het Betoog) van 9 juni.
De Gelderse gedeputeerde Esmeijer, wiens daklozenbeleid ik in mijn boek heb bekritiseerd, verweerde zich eerder al in zijn column op de website van de provincie Gelderland.
De Noordhollandse Commissaris van de Koningin Borghouts, die ik ook heb geinterviewd voor mijn boek, is naar de boekpresentatie op 7 februari gekomen, maar is niet blij met het boek, meldt hij op zijn weblog. Grappig genoeg heb ik een paar maanden later "niet helemaal ongelijk" volgens hem: aanleiding is de besteding van 200.000 euro provinciegeld aan het bestrijden van laaggeletterdheid in de provincie. Een prachtig voorbeeld van wat ik bedoel...
Op de website van het Haarlems Dagblad werd begin maart de stelling "Schaf de Statenverkiezingen af" aan de lezers voorgelegd.
In de gemeente Amersfoort zijn er in maart 2007 raadsvragen gesteld naar aanleiding van het boek. De vragensteller wil van het College van B&W weten of de provincie de gemeente Amersfoort in de weg loopt: RaadsvragenAmersfoort-maart07.pdf
Interessant zijn ook de reacties die per e-mail binnenkomen. Provinciemedewerkers, Statenleden en andere geinteresseerden, het zijn er inmiddels vele tientallen. Had ik maar een gastenboek op mijn website gemaakt, dan zou iedereen ze kunnen lezen.
Verwante publicaties
Nadat ik jarenlang als provinciecriticus door het leven ging - dat was deels onterecht, want ik ben voor sterke, goed functionerende provincies - keek ik in 2019 en 2020 geërgerd en gefrustreerd toe hoe het Limburgse provinciebestuur door integriteitsproblemen werd geteisterd. Ik woon al 16 jaar in deze provincie, dus daar vind ik wel iets van. Op 8 april schreef ik er een artikel over in De Limburger.
In de aanloop naar de provinciale verkiezingen van 2015 schreef ik een column over het bestaansrecht van de provincies: Waarom de Nederlandse provincies (waarschijnlijk) altijd blijven bestaan.pdf
In Limburg is in de zomer van 2011 veel aandacht voor het nieuw gekozen provinciebestuur, vandaar een interview in september 2011: 9 vragen aan....pdf in Zuid Magazine, en een column over mijn betrokkenheid bij de provincie: Limburgse zaken.pdf in Dagblad De Limburger.
In februari 2011 reageren Gerard Schouw en ik op de fusieplannen van 3 Randstadprovincies in NRC Handelsblad: Maak van Randstad 1 provincie.pdf
Provincies moeten kritiek aan zichzelf wijten.pdf, in: de Volkskrant, 19 januari 2010 (Forum). Een reactie op de klacht van de Gelderse gedeputeerde over de sterker wordende roep om de opheffing van de provincies, zie: Sterke provincies zijn juist onmisbaar.pdf
Op 26 november 2009 sprak ik tijdens een congres over hoe provincies druk zijn met kerntakendiscussies: Lezing-Strategie Summit.pdf>/a> De vraag is of het op tijd komt, gezien de oplaaiende discussie over het bestaansrecht van de provincies...